"İyi evlat babayı vezir, kötü evlat rezil eder" atasözünün anlamı nedir?
- Babaya ün kazandıran da, el içine çıkamayacak bir duruma düşüren de evlatlarının tutumudur.Baba, akıllı, şerefli evladıyla övünür.
İyi evlat babayı vezir, kötü evlat rezil eder atasözüne benzer atasözleri
"Ağanın gözü öküzü (ineği) semiz eder" atasözü ve açıklaması
- Ana baba, çocuklarına, mal sahipleri mallarına iyi bakamazlarsa sevindirici sonuçlar alırlar.
[
Ağanın gözü öküzü (ineği) semiz eder]
"Akıllı oğlan neyler ata malını, akılsız oğlan neyler ata malını, (hayırlı evlat neylesin malı, hayırsız evlat neylesin malı), (Oğlum deli malı neylesin, oğlum akıllı malı neylesin)" atasözü ve açıklaması
- Bir baba “çocuklarıma mal bırakmalıyım” diye düşünmemelidir. Çocuk akıllı ise malı kendisi kazanır; baba malına gerekseme duymaz. Akılsız ise, babası ne denli mal bırakırsa bıraksın, altından girer, üstünden çıkar; malsız kalır. Bu duruma göre babanın ona mal bırakması gerekmez.
[
Akıllı oğlan neyler ata malını, akılsız oğlan neyler ata malını, (hayırlı evlat neylesin malı, hayırsız evlat neylesin malı), (Oğlum deli malı neylesin, oğlum akıllı malı neylesin)]
"Baba malı tez tükenir, evlat gerek kazana" atasözü ve açıklaması
- Baba malına güvenip kazanç yolunu tutmamak çok yanlıştır. Baba malının değeri pek bilinmediği gibi hazır mal da çabuk biter.
[
Baba malı tez tükenir, evlat gerek kazana]
"Baba oğluna bir bağ bağışlamış, oğul babayı bir salkım üzüm vermemiş" atasözü ve açıklaması
- Babalar çocukları için büyük özveride bulunurlar. Ama çocuklar babaları için küçük bir özveride bulunmazlar. Başka koruyucular ve korunanlarda da durum budur.
[
Baba oğluna bir bağ bağışlamış, oğul babayı bir salkım üzüm vermemiş]
"Bir baba dokuz oğlu besler, dokuz oğul bir babayı beslemez" atasözü ve açıklaması
- Baba, ne kadar çok çocuğu olursa olsun hepsini yetiştirmek için gereken bütün özveride bulunur. Ancak, çocuklar para kazanmaya başladıktan sonra –birçok kardeş de olsalar –yoksul düşen babaları için, kendi paylarına düşen küçük bir yarsımı yapmazlar.
[
Bir baba dokuz oğlu besler, dokuz oğul bir babayı beslemez]
" Çubuk kırılır, çıt eder; kütük kırılır, küt eder" atasözü ve açıklaması
- Küçük çapta iş yapanların uğrayacağı zarar küçük; büyük çapta iş yapanların uğrayacağı zarar büyük olur ancak zararın ağırlığı, iki durumda da eşittir.
[
Çubuk kırılır, çıt eder; kütük kırılır, küt eder]
"Kadın kocasını isterse vezir, isterse rezil eder" atasözü ve açıklaması
- Akıllı ve tutumlu kadın kocasının saygınlığını da mal varlığını da arttırır. Oynak ve tutumsuz kadın kocasını toplum içinde küçük düşürür; yoksulluğa sürükler.
[
Kadın kocasını isterse vezir, isterse rezil eder]
"Mal istersen bedeninden, evlat istersen belinden" atasözü ve açıklaması
- Kişinin gerçek malı, babadan kalan değil, kendi emeğiyle kazandığı maldır. Gerçek evlat da kendisinden doğmuş olandır; üvey yada “edinilen” evlat, öz çocuğunun yerini tutamaz.
[
Mal istersen bedeninden, evlat istersen belinden]
"Sade pirinç zerde olmaz, bal gerektir kazana; baba malı tez tüketir evlat gerek kazana" atasözü ve açıklaması
- Hakkıyla yararlanılacak bir şeyin ortaya konulabilmesi için birtakım öğelerin birleşmesi gerekir. Kişi kendi emeğiyle kazanç sağlayıp bunu baba malına katmıyorsa babasından kalan mal tez tükenir.
[
Sade pirinç zerde olmaz, bal gerektir kazana; baba malı tez tüketir evlat gerek kazana]
"Ya evlat bir, ya ocak kör" atasözü ve açıklaması
- Bir hayırlı çocuk, insanın ocağını söndürmemeye, adını andırmaya yeter. Öocuk çoğalırsa, üzüntü artar. Onları yetiştirmek güçleşir. Baba öldükten sonra, aralarında anlaşmazlık çıkar. Böyle bir durum ortaya çıkacağına, ocağın kör olması daha iyidir.
[
Ya evlat bir, ya ocak kör]