"Öksüz oğlan göbeğini kendi keser" atasözünün anlamı nedir?
- Arkalayanı, koruyanı, yardım edeni bulunmayan kişi, işini kendi başına görmek zorunda kalır.
Öksüz oğlan göbeğini kendi keser atasözüne benzer atasözleri
"Acı acıyı keser (bastırır), su sancıyı, (Acı acıya, su sancıya)" atasözü ve açıklaması
- Bir güçlüğü yenmek için başka bir güç yola başvurmak gerekir.
[
Acı acıyı keser (bastırır), su sancıyı, (Acı acıya, su sancıya)]
"Akılların pazara çıkarmışlar, herkes yine kendi aklını almış (beğenmiş)" atasözü ve açıklaması
- İnsan kendi tutumunu, davranışını başkalarınınkinden daha üstün görür. herhangi bir konuda onun düşündüğüne benzemeyen başka düşünceler ileri sürülürse, kendi düşüncesini yeğler. Öyle ki bütün insanların akılları ortaya konulup da, “her kişi bir akıl seçsin, kendisine akıl edinsin” denilse herkes şimdiki aklını seçip alır. Krş. “ herkes aklını…”
[
Akılların pazara çıkarmışlar, herkes yine kendi aklını almış (beğenmiş)]
"Akıllı oğlan neyler ata malını, akılsız oğlan neyler ata malını, (hayırlı evlat neylesin malı, hayırsız evlat neylesin malı), (Oğlum deli malı neylesin, oğlum akıllı malı neylesin)" atasözü ve açıklaması
- Bir baba “çocuklarıma mal bırakmalıyım” diye düşünmemelidir. Çocuk akıllı ise malı kendisi kazanır; baba malına gerekseme duymaz. Akılsız ise, babası ne denli mal bırakırsa bıraksın, altından girer, üstünden çıkar; malsız kalır. Bu duruma göre babanın ona mal bırakması gerekmez.
[
Akıllı oğlan neyler ata malını, akılsız oğlan neyler ata malını, (hayırlı evlat neylesin malı, hayırsız evlat neylesin malı), (Oğlum deli malı neylesin, oğlum akıllı malı neylesin)]
"Bey buyurur, cellat keser" atasözü ve açıklaması
- Egemen kişinin haksız buyruğunu yerine getiren, buyruk kulu olduğu için, suçsuzdur. Suçu işleyen, buyruğu verendir.
[
Bey buyurur, cellat keser]
"Bıçağı kestiren kendi suyu, insanı sevdiren kendi huyu" atasözü ve açıklaması
- Bir kimsenin, bir şeyin değeri, kendisinde aranan özel nitelikte artar: Kişi, huyu güzel olursa sevilir. Bıçak, çeliğine iyi su verilmiş olursa keskinleşme yeteneği kazanır.
[
Bıçağı kestiren kendi suyu, insanı sevdiren kendi huyu]
"Çocuğa iş buyuran ardınca kendi gider" atasözü ve açıklaması
- Çocuk kendisine ısmarlanan işi beceremez. Onun için arkasında işi buyuranında gitmesi gerekir.
[
Çocuğa iş buyuran ardınca kendi gider]
"Deli kız düğün etmiş, kendi baş sedire geçmiş" atasözü ve açıklaması
- Densiz, budala ev sahibi, konuklarından çok kendini ağırlanacak konuk yerine koyar.
[
Deli kız düğün etmiş, kendi baş sedire geçmiş]
"El için kuyu kazan, evvela kendi düşer" atasözü ve açıklaması
- Başkasının tuzağa düşürmeye çalışan kimse, bu tuzağa ondan önce düşer.
[
El için kuyu kazan, evvela kendi düşer]
"El yumruğu yemeyen kendi yumruğunu değirmen taşı sanır" atasözü ve açıklaması
- Başkasının gücü karşısında boyun eğmek zorunda kalacağını anlayamamış olan kimse, kendi gücünün herkese boyun eğdireceğini sanır.
[
El yumruğu yemeyen kendi yumruğunu değirmen taşı sanır]
"Eşeği dama çıkaran yine kendi indirir" atasözü ve açıklaması
- Ağır ve kötü bir iş yapan kişi, bu işi kendisi düzeltmek zorundadır.
[
Eşeği dama çıkaran yine kendi indirir]