"Ya evlat bir, ya ocak kör" atasözünün anlamı nedir?
- Bir hayırlı çocuk, insanın ocağını söndürmemeye, adını andırmaya yeter. Öocuk çoğalırsa, üzüntü artar. Onları yetiştirmek güçleşir. Baba öldükten sonra, aralarında anlaşmazlık çıkar. Böyle bir durum ortaya çıkacağına, ocağın kör olması daha iyidir.
Ya evlat bir, ya ocak kör atasözüne benzer atasözleri
"Akıllı oğlan neyler ata malını, akılsız oğlan neyler ata malını, (hayırlı evlat neylesin malı, hayırsız evlat neylesin malı), (Oğlum deli malı neylesin, oğlum akıllı malı neylesin)" atasözü ve açıklaması
- Bir baba “çocuklarıma mal bırakmalıyım” diye düşünmemelidir. Çocuk akıllı ise malı kendisi kazanır; baba malına gerekseme duymaz. Akılsız ise, babası ne denli mal bırakırsa bıraksın, altından girer, üstünden çıkar; malsız kalır. Bu duruma göre babanın ona mal bırakması gerekmez.
[
Akıllı oğlan neyler ata malını, akılsız oğlan neyler ata malını, (hayırlı evlat neylesin malı, hayırsız evlat neylesin malı), (Oğlum deli malı neylesin, oğlum akıllı malı neylesin)]
"Arka gerektir arka, ya utana ya korka" atasözü ve açıklaması
- Bir kimsenin işini istediği biçimde yürütülebilmesi için sözü geçen ya da kendisinden korkulan birisine de yanması gerekir
[
Arka gerektir arka, ya utana ya korka]
"Bahtsızın bağına yağmur, ya taş yağar ya dolu" atasözü ve açıklaması
- Talihsizin bütün işleri ters gider. Bağına yağmur yerine ya taş ya dolu yağar.
[
Bahtsızın bağına yağmur, ya taş yağar ya dolu]
"Çobana verme kızı, ya koyun götürür ya kuzu" atasözü ve açıklaması
- Kızını isteyen kişinin işi, gücü, tutumu ne ise kızını bunlarla ilgilendireceğini düşün. Kararını ona göre ver.
- Önemli bir işi, inceliğini anlamayan bir kimseye yaptırma. Çünkü bu inceliğe yakışmayacak bir tutumla yapmaya kalkar.
[
Çobana verme kızı, ya koyun götürür ya kuzu]
"Çok el, ya yağmaya ya yolmaya" atasözü ve açıklaması
- Çok kimsenin katılmasıyla iki iş iyi başarılır: yağma, yolma.
[
Çok el, ya yağmaya ya yolmaya]
"Dilenciye borçlu olma, ya düğünde ister, ya bayramda" atasözü ve açıklaması
- Çıkarını aramakta başka bir şey düşünmeyen kimse ile ilişki kurma. Çünkü kendi çıkarı için elalem içinde senin onurunu kırmaktan çekinmez.
[
Dilenciye borçlu olma, ya düğünde ister, ya bayramda]
"Gönülsüz yenen aş, ya karın ağrıtır ya baş" atasözü ve açıklaması
- İsteksiz yenilen yemek, nasıl insana dokunursa, doğal karşılar. Ama sevdiği kimsenin bu gibi davranışlarından dolayı ona kırılır.
[
Gönülsüz yenen aş, ya karın ağrıtır ya baş]
"Her deliğe elini sokma, ya yılan çıkar ya çıyan" atasözü ve açıklaması
- Sonunu düşünmeden, zarar görmek olasılığı bulunan davranışlarda bulunma.
[
Her deliğe elini sokma, ya yılan çıkar ya çıyan]
"Hesapsız kasap, ya bıçak kırar ya masat" atasözü ve açıklaması
- İşinin ehli olmayan, ne yapacağını önceden iyi düşünmeyen kişi,işin içinden bir türlü çıkamaz. bu uğurda başvurduğu araçları da heder eder.
- Hesabını bilmeyen kişi elinde, avucunda bulunan işe yarar şeyleri de ziyan eder.
[
Hesapsız kasap, ya bıçak kırar ya masat]
"İyi evlat babayı vezir, kötü evlat rezil eder" atasözü ve açıklaması
- Babaya ün kazandıran da, el içine çıkamayacak bir duruma düşüren de evlatlarının tutumudur.Baba, akıllı, şerefli evladıyla övünür.
[
İyi evlat babayı vezir, kötü evlat rezil eder]