"Aça dokuz yorgan örtmüşler, yine uyuyamamış. (Açın uykusu gelmez)" atasözünün anlamı nedir?
- Aç olan kimse, ne türlü rahatlık sağlanırsa sağlansın, dinlendirilemez; uyuyamaz. Bir gerekseme içinde bulunan kimse, ancak onun giderilmesiyle rahata kavuşturulabilir.
Aça dokuz yorgan örtmüşler, yine uyuyamamış. (Açın uykusu gelmez) atasözüne benzer atasözleri
"Aça kuru ekmek bal helvası gibi gelir. (Aça arpa ekmeği etten lezzetli gelir)" atasözü ve açıklaması
- İş bulamayan kişi, eline geçen çok küçük bir işi büyük bir nimet sayar.
[
Aça kuru ekmek bal helvası gibi gelir. (Aça arpa ekmeği etten lezzetli gelir)]
"Akılların pazara çıkarmışlar, herkes yine kendi aklını almış (beğenmiş)" atasözü ve açıklaması
- İnsan kendi tutumunu, davranışını başkalarınınkinden daha üstün görür. herhangi bir konuda onun düşündüğüne benzemeyen başka düşünceler ileri sürülürse, kendi düşüncesini yeğler. Öyle ki bütün insanların akılları ortaya konulup da, “her kişi bir akıl seçsin, kendisine akıl edinsin” denilse herkes şimdiki aklını seçip alır. Krş. “ herkes aklını…”
[
Akılların pazara çıkarmışlar, herkes yine kendi aklını almış (beğenmiş)]
"Attan düşene yorgan döşek, eşekten düşene kazma kürek" atasözü ve açıklaması
- Attan düşen, kazayı hastalanmakla atlanır. Eşekten düşen için ölüm tehlikesi vardır.
[
Attan düşene yorgan döşek, eşekten düşene kazma kürek]
"Bir baba dokuz oğlu besler, dokuz oğul bir babayı beslemez" atasözü ve açıklaması
- Baba, ne kadar çok çocuğu olursa olsun hepsini yetiştirmek için gereken bütün özveride bulunur. Ancak, çocuklar para kazanmaya başladıktan sonra –birçok kardeş de olsalar –yoksul düşen babaları için, kendi paylarına düşen küçük bir yarsımı yapmazlar.
[
Bir baba dokuz oğlu besler, dokuz oğul bir babayı beslemez]
"Bir pire için bir yorgan yakılamaz" atasözü ve açıklaması
- Küçük bir zararı önlemek için büyük bir zarar göze almak yanlıştır.
[
Bir pire için bir yorgan yakılamaz]
" Boğaz dokuz boğumdur" atasözü ve açıklaması
- Bir sözü söylemeden önce boğazın her boğumunda bir kez içimizden geçmeli, bunun nasıl bir sonuç doğuracağını düşünmeli, uygun olmayan yönlerini düzeltmeli, böylece tekrar tekrar düşünüp düzeltmeler yapılı, sonra söylemeliyiz. Bu provalar sırasında belki de bir sakınca hatırımıza gelir, sözü söylemekten büsbütün vazgeçeriz.
[
Boğaz dokuz boğumdur]
"Dadandırma kara gelin, dadanırsa yine gelir" atasözü ve açıklaması
- Sırnaşık kişiye çok yüz vermeye gelmez, yüz bulursa sizi bıktırır.
[
Dadandırma kara gelin, dadanırsa yine gelir]
"Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar" atasözü ve açıklaması
- Zamanımızda ahlak öyle bozuldu ki herkes çıkar peşinde, herkes iki yüzlü. Onun için kimin çıkarına dokunursa dokunsun sözünü esirgemeyen hatır gönül demeyerek doğruyu söyleyen kişiyi kimse sevmez. Herkes onu yanından uzaklaştırır.
[
Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar]
"Domuzun kuyruğunu kes yine domuzdur" atasözü ve açıklaması
- Yaradılıştan kötü olan kişinin şu, bu yönünü düzeltseniz de mayasındaki bozukluğu gidermezsiniz.
[
Domuzun kuyruğunu kes yine domuzdur]
"Elmas çamura düşse yine elmas" atasözü ve açıklaması
- Değerli kimse ne denli horlanırsa horlasın, değerinden bir şey eksilmez.
[
Elmas çamura düşse yine elmas]